کد مطلب:43169 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:25

گنجینه پرسمان » حديث شناسي

تفسير فرازهاي پانزدهم تا بيستم خطبه صد و پنجاه و يكم نهج‎البلاغه كه امام علي مردم را از عذاب و انتقام بيم داده از مستي نعمتها بر حذر مي‎دارد چيست؟

«ثُمَّ إِنَّكُمْ مَعَشَرَ الْعَرَبِ أَغْراضُ بِلايا قَدِاقْتَرَبَتْ، فَاتَّقُوا سَكَراتِ النِّعْمَةِ، وَ احذَرُوا بَوائِقَ النِّقْمَةِ، وَ تَثَبَّتُوا فِي قَتامِ الْعِشْوَةِ، وَ اعْوِجاجِ الْفِتْنَةِ عِنْدَ طُلُوعِ جَنينِها، وَ ظُهُورِ كَمِينِها، وَ انْتِصابِ قُطْبِها، وَ مَدارِ رَحاها»
[سپس شما طائفة عرب، نشانه‎گاه بلاها و گرفتاريهايي هستيد كه نزديك شده است. بترسيد از مستي‎هاي نعمت، و برحذر باشيد از سختي‎هاي عذاب و انتقام، و قدم ثابت نماييد در تاريكي‎هاي غبار شبهه و انحرافات فتنه در هنگام باطن و ظهور پنهاني و برپاگشتن قطب و گرديدن آسياي آن.]
نعمت‎هايي كه خداوند سبحان به بندگانش عنايت فرموده است، براي همه‎كس نعمت تلقي نمي‎شوند، حتي كساني هستند كه اگر همه امتيازات و نعمتهايي را كه خداوند متعال براي همه انسانها آفريده است به آنان بدهند، نه تنها شكرگزار آنها نمي‎باشند، بلكه مانند طلبكاران خيلي جدّي، از طرفي با اراده و مشيت خداوندي در ستيز هستند و از طرف ديگر عالم طبيعت را كه تهيه كنندة آن امتيازات و نعمت‎ها مي‎باشند، مورد توبيخ قرار مي‎دهند كه چرا دربارة آنان كوتاهي ورزيده است؟! علت چيست كه وقتي كه آنان به كهكشانها دستور مي‎دهند كه مسير خود را به سرعت تغيير بدهند و با كمال خضوع در بارگاه آن نابخردان نابكار، زانو بر زمين بزنند، گوش به دستور آنان نمي‎دهند!
چشم باز و گوش باز و اين عما
حيرتم از چشم‎بندي خدا

آن كساني كه از موجوديت خود اطلاعي ندارند و گمان مي‎كنند كه در عرصة هستي به حال خود رها شده و هيچ محاسبه‎اي دربارة بهره‎هاي بسيار متنوع و متعددي كه نصيبشان مي‎گردد و لذائذي كه از آنها برخوردار مي‎گردند، صورت نخواهد گرفت، بايد بدانند كه قانون هميشگي عالم هستي كه حتي ذرّه‎اي از جهان بيكران را بدون حساب رها نمي‎كند، اگر از بعد مادي سراغشان را نگيرد قطعي است كه مغز و روان و شخصيت آنان را مورد انتقام قرار داده، نخستين كيفري كه به آنها وارد خواهد ساخت، اختلال تباه كننده در فعاليت‎هاي آنها ايجاد خواهد كرد. يعني مغزي كه مي‎توانست از فعاليت عالي تعقل برخوردار گردد، در اين فعاليت از كار خواهد افتاد، به اين معني كه مواد و قضايايي را كه مغز تحويل تعقل خواهد داد، چيزي جز تخيلات و انديشيدن دربارة طرق زورگويي و زراندوزي و سلطه‎گري، نخواهد بود. كيفر ديگري دربارة اين «خود گم‎كرده‎ها» اجراء مي‎گردد، نابود شدن خوب و بد و زشت و زيبا و صحيح و باطل از فضاي درون آنان مي‎باشد. تا آنجا كه همة حقائق و واقعيات جهان هستي در خود طبيعي آنان خلاصه شده و براي هيچ موجودي، حق وجود بدون ارادة خود نمي‎پذيرند! شما با ديدن اين كلمات، تعجب نكنيد و در شگفتي فرو نرويد كه ممكن نيست چنين انسانهايي هم در اين دنيا وجود داشته باشند! آري، آنان وجود دارند و افراد آنان كم هم نيست. شما دقت كنيد هرگاه ديديد كه يك انسان در برابر خودطبيعي خويشتن به زانو افتاده و با اين خود، در حال معاشقه و پرستش است، بدانيد كه به يكي از همان انسان‎نماهايي كه مطرح كرده‎ايم، رسيده‎ايد، اگرچه در جامعه خود را با امتيازات علمي، هنري، فرهنگي، خيرخواهي، صاحبنظري و امثال اينها مطرح نموده باشد. اينان، يا خود به حرفة شوم فضيلت‎كشي و انسانيت‎كشي كشيده شده‎اند، و يا سلطه‎گران جوامع انساني با پيدا كردن رگ ضعف آنان، با اشكال گوناگون، از وجود آنان سوءاستفاده نموده و با منصب دلال ظلم مفتخرشان مي‎نمايند.

---

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 24
آية الله محمدتقي جعفري